بازی کامپیوتری ایرانی

اول اين که بگم در مورد بازي کامپيوتري بد نيست چشمها رو بشوريم و جور ديگر ببينيم. اين بازي کامپيوتري که مي گم با اون چيزي که الان ازش يه ذهنيتي داريم شايد خيلي فرق داشته باشه. من خيال مي کنم بازيهاي کامپيوتري رو بايستي به زودي يک گونه جدي از محصولات فرهنگي تلقي کنيم. يک چيزي در حد فيلمهاي سينمايي. فکر مي کنم کمتر کسي باشه از اهالي فن که فيلم سينمايي رو فقط يک وسيله سرگرمي که محتواي خاصي نداره و کارکرد ديگه اي نمي تونه داشته باشه تلقي کنه. هرچند در بين نااهلانش و کساني که از ديدگاه سنتي مي بينند زياد هستند هنوز کساني که فيلمهاي سينمايي رو جدي نمي بينند. در هر حال فکر مي کنم روشن هست که خيلي از اوقات مي تونه يک فيلم سينمايي ايده و محتوايي رو انتقال بده که خيلي از کتابها و سخنرانيها شايد از تفهيمش ناتوان باشند. مي شه تصور کرد بازي کامپيوتري زماني در اين حيطه گوي سبقت رو حتي از فيلمهاي سينمايي هم بگيره. لااقل از بعضي جنبه ها ممکنه اين طور بشه و الزاماً مطرح شدن اين ابزار چند رسانه اي جديد اجداد فرهنگي قبلي خودش رو از قبيل فيلم سينمايي منقرض نمي کنه. همونطور که فيلم سينمايي و غيرسينمايي هم رسانه هاي نوشتاري پيش از خودش رو از کاربرد نينداخته. قابليت مهمي که در بازي کامپيوتري نسبت به فيلم سينمايي هست اينه که اينتراکتيو يا به قول معروف تعامل پذير هست. يعني رفتار و ذهنيت مخاطب هم بر روند پيشرفت داستان تأثير مي ذاره. يا به عبارتي ذهن مخاطب رو براي پيشرفت داستان به طور فعالي با خودش درگير مي کنه. مقايسه فيلم سينمايي با يک بازي کامپيوتري خوش ساخت مثل مقايسه يک منولوگ که يکطرفه است با يک ديالوگه که دوطرفه است. کارشناسان ارتباطات درباره تأثير عميق تعامل براي انتقال مضامين و ايده ها به مخاطب زياد سخن گفته اند. من با اين موضوع از جمله در مسائل آموزشي و رابطه رئيس با پرسنل برخورد مشخصي داشته ام. در کلاس درس براي اين که دانش آموز بهتر مطلب رو درک کنه و ياد بگيره بايد بهش اجازه داده بشه درک و دريافت خودش رو به طور فعالي در کلاس مطرح کنه. يا براي اين که رئيس تأثير بهتري براي مجاب کردن پرسنل زيردستش داشته باشه به جاي سخنراني يا عتاب و خطابهاي يک طرفه بايستي مسائل و نظرات پرسنل زيردستش رو هم جويا بشه و اونها رو هم در روال امور سازمان دخالت بده. البته اين تعامل پذير بودن هميشه يک نکته مثبت نيست چون آدمهاي خسته يا تنبل از تعامل فرار مي کنند. يعني کساني که دوست دارند تعطيلات و اوقات فراغت خودشونو در آسايش لم بدهند و با خيال راحت تخمه بشکنند و فيلم نگاه کنند ديگه مثلاً حوصله يک بازي کامپيوتري رو که بايد توش نقش فعالي داشته باشند ندارند. يک تفاوت ملموس ديگه فيلم سينمايي با بازيهاي کامپيوتري در اينه که بازي کامپيوتري به طور مشخصي انتزاعي تر و تخيلي تر از فيلمهاي سينمايي هستند يعني عنصر خيال بر عنصر واقعيت به طور مشخصي در اونها نسبت به فيلمهاي سينمايي غلبه داره. اين نکته هم جنبه هاي مثبت و منفي مختلفي رو مي تونه مطرح کنه.

تا به حال با دو تا بازي کامپيوتري ايراني که در حد و اندازه هاي قابل دفاعي روشون کار شده بوده دورادور برخورد داشته ام. مضمون يکي که تنها وبسايتش رو ديدم مرتبط با جنگ ايران و عراق بود که گوشه چشمي هم به آثار باستاني داشت. دومي رو که گزارشي از مراحل تهيه اش تو سري قبلي برنامه تلويزيوني اين شبها ديدم گويا مضموني افسانه گون با شخصيتها و غولهايي خيالي و مرتبط با شاهنامه داشت. يک مضمون جالب و گسترده براي يک بازي کامپيوتري ايراني همچنين مي تونه مبارزه با قاچاق مواد مخدر در شرق کشور باشه. قبل از اين و تو وبلاگ قديمي هم دو سه تا نوشته در همين مورد نوشته بودم. برخلاف دو موضوع قبلي که براي بازيهاي کامپيوتري ايراني ذکر کردم يا موضوعات ديگه اي مثل مسأله هسته اي ايران و جنگ لبنان اين موضوع يک مسأله زنده، نزديک و ملموس هست که از طريق مواد مخدر تأثير قابل توجهي بر زندگي بسياري از ايرانيان داره. همين امروز هم درگيريها و برخوردها و ناامنيهاي مختلفي در مرزهاي شرقي کشور براي رويارويي با قاچاقچيان مواد مخدر وجود داره. وقتي تو يگان محل خدمتم اخبار محلي شبکه استاني هامون رو مي ديدم کمتر هفته اي بود که خبري از تشييع يک يا چند شهيد که در درگيري با اشرار شهيد شده بودند پخش نمي شد. صدها و بلکه هزاران نفر از فرزندان همين مملکت از اقصي نقاط کشور در نيروهاي نظامي و انتظامي از طريق يگانهاي تکاوري و نواحي انتظامي يا تشکلهاي بسيجي و سپاهي و ارتشي آسايش و سرمايه جان خودشونو براي ردزني و محدود کردن فعاليتهاي قاچاقچيان حرفه اي که از طريق افغانستان و پاکستان عمل مي کنند در خطر قرار مي دهند و فدا مي کنند. طرف ايراني با يک اقتصاد ضعيف و حمايتي دولتي بايد با يک اقتصاد فوق العاده سودآور و پرمشتري بين المللي روبرو بشه که منابع مالي که درش جابجا مي شه به اندازه کافي سرسام آور هست که درآمدهاي ملي نفتي کشورهاي حوزه خليج فارس رو هم پشت سر بذاره. مسائل قوميتي و مذهبي که در ارتباط با قوم بلوچ و اقليت سني مطرح هست در کنار مسائل امنيتي مربوط به گروههايي مثل جندالله و حضور آمريکا در منطقه پيچيدگي مسأله رو چندين برابر کرده. به اينها فقر و محروميت مفرط مردم و نامساعد بودن زمينه اقتصاد کشاورزي منطقه رو هم مي شه افزود. پيچيدگيهاي تاکتيکهاي جنگي و رد زني اشرار و مقابله با روشهاي مختلف اونها براي دور زدن نيروهاي نظامي ايراني هيچ کم از هيجان يک جنگ کلاسيک معمولي و تنوع ابزارهاي مختلف اطلاعاتي و تسليحاتي اون نداره. مرزبانان ايراني براي اين که آمادگي مقابله با تهديد مداوم اشرار و قاچاقچيان رو داشته باشند نياز دارند مثل يک سرباز جنگي روحيه سلحشوري و وطن پرستي خودشونو حفظ کنند و ارتقا بدهند. نحوه تعامل هرکدام از طرفهاي درگير با مردم محلي و زندگي غيرنظامي که عملاً به ميدان جنگ برعليه قاچاق سوخت و مواد مخدر تبديل شده، خودش جنبه ديگه اي از پيچيدگي و شرايط خاصي است که در اين مسأله مطرحه. در مراحل بعد و نقاط دورتر از مرز هم تهديد موادمخدر همراه خودش خطوطي از گسترش انواع و اقسامي از رفتارهاي خلاف قانون و بزهکاريهاي سازمان يافته رو به اعماق داخل کشور امتداد مي ده و گروههاي مختلفي از مردم رو از جمله در قالب اعتياد با خودش درگير مي کنه. سازمانهاي متعدد و مختلفي هستند که به اشکال گوناگون برخورد جدي و روزمره اي با مسأله مواد مخدر دارند. مثلاً در ماههاي اخير ابتکارات جالبي از ستاد مبارزه با مواد مخدر براي تبليغات تلويزيوني شاهد هستيم که گرايش به برخورد عميقتر و مفهومي تر با موضوع رو نشون مي ده. يکي از ابزارهاي فرهنگي براي برخورد جدي و گسترده با اين موضوع همچنين مي تونه حمايت از ساخت بازيهاي کامپيوتري باشه که به نحو منطقي و مناسبي پيامها و شناختهاي مناسب در ارتباط با مواد مخدر رو مي تونه همراه با ساير انگيزه هاي رواني و جذابيتهاي فرهنگي به مخاطب ارائه کنه. منظورم اينه که اگر موضوع ساخت بازي کامپيوتري ايراني از جنبه سرگرمي و تفريحي صرف بيرون بياد و با اهداف عملي سازمانها و مسائل روزمره مردم درتنيده بشه، مي تونه خيلي بالنده تر و تأثيرگذارتر از چيزي که اکنون هست مسير خودشو ادامه بده. از جنبه تبليغاتي و اطلاع رساني هم چنين حرکاتي مي تونه حتي در سطح بين المللي هم طنين داشته باشه. همچنان که فيلمهاي ايراني در جشنواره هاي خارجي و معتبر توانسته اند توجهاتي به خودشون برانگيزند. دولت ايران هم در سطح داخلي و هم در سطح بين المللي نيازمند جلب توجه بيشتر افکار عمومي به فعاليتهايي است که به طور جدي و با صرف هزينه هاي فراوان براي مقابله با تهديد امنيتي شرقي و به خصوص مواد مخدر به انجام مي رسونه.